Po zakończeniu okresu komunizmu zaczęły być dostępne kartusze z gazem, najłatwiej można było kupić kartusze Campingazu:



Widoczny na zdjęciu kartusz to CV 470. Wg specyfikacji zawiera 450g mieszanki propan/butan. Średnica kartusza to 11 cm.

Palnik do niego to Bleuet Micro Plus. Waży on 195 g,





Przeżył ten system z nami wiele wypraw. Kartusz CV 470 wystarczał nam na dwa tygodnie gotowania dla dwóch osób na palnku Bleuet Micro Plus. Można było zakupić nieco mniejsze kartusze: CV 270 o tej samej średnicy dna, a ostatnio CV 300 o nieco mniejszej średnicy.
Było to dobre rozwiązanie, zanim nie zaczęliśmy podróżować samolotem. Niestety, nie mozna było nim przewozić pojemników z gazem. Trzeba je było kupować na miejscu. Niestety, rodziło to nowe problemy. W różnych krajach były dostępne kartusze innych systemów. Nie zawsze można było kupić kartusze Campingazu.
Np. w Szkocji o wiele łatwiej było kupić kartusze Primusa, z gwintem. Nie byliśmy jednak do ich kupna (i palnika) zmuszeni, gdyż córki podjęły studia w Szkocji i Anglii, więc z wyprzedzeniem mogły nam zakupić kartusze Campingazu.



Mając świadomość, że organizując wyprawy w różne zakątki świata należy rozeznać się, jakie kartusze są dotępne, planując wyjazd w Lefka Ori dowiedziałem się, że na Krecie są dostępne prawie wyłącznie kartusze przebijane. No cóż, trzeba było zakupić pasujący do nich palnik. To śmieszne. Kartusz stosunkowo niewielki, natomiast palnik ogromny. Średnica podstawy 12cm, wysokość 19cm, rozstaw ramion palnika 12,5 cm. Palnik bez "dodatków" waży 296g, ma moc 1250W. Ale cóż zrobić, nasze wyprawy opierają się na gotowaniu posiłków w terenie. A najbardziej poręcznym jest gotowanie na gazie.
Przebity kartusz musi już pozostać w tej kuchence do jego całkowitego opróżnienia.








W pozyskaniu informacji gdzie i w jakich godzinach można w Chanii kupić te kartusze pomogli mi mailowo członkowie tamtejszego klubu górskiego. Dzięki temu mogłem z wyprzedzeniem rozsądnie zaplanować przejazd z lotniska przez Chanię do wejścia do Wąwozu Samaria połączony z zakupami.


Ponieważ u Aretikasa było zamknięte, kupiliśmy w pobliskim markecie.


Tak wygląda po zużyciu:


Pewnego razu spacerując po Decathlonie zauważyłem dwusystemowy palnik pasujący do kartuszy Campingazu i Primusa.

Palnik Primus Express Stove Duo duo waży 130g. W pokrowcu - 159g. Sam palnik Bleuet waży 195g. Mam więc większą uniwersalność i oszczędność na wadze. Tak więc palnik Bleuet Micro Plus poszedł w odstawkę.



Palnik ten nie jest nakręcany. Mocuje się go zaczepiając o krawędź zaworu kartusza i dokręcając by uzyskać szczelność zestawu. Nie należy robić tego z dużą siłą, tylko lekko, aby nie uszkodzić o-ringu, jednak na tyle mocno, aby doprowadzić do otwarcia zaworu kartusza.



Tak wygląda na kartuszu Campingazu;



a tak na zgodnym ze standardem Primusa (nakręcanym):



Przydał się na paru samolotowych wyjazdach. Jednak brakowało mi jeszcze poręcznego, niewielkiego palnika (lub przejściówki) na kartusze przebijane.

Przeglądając oferty sklepów outdoorowych natknąłem się na przejściówki firmy Edelrid z kartuszy Campingazu "na klik" i przebijane:





Szczególnie ta na przebijane mnie ucieszyła, bo po złożeniu w porównaniu do palnika zakupionego przed wyprawą na Kretę (którego niestety złożyć nie można) jest to "maleństwo". Od tej chwili stałem się niezależny od typów kartuszy. No można powiedzieć - prawie niezależny. Ponieważ niestety na adaptery Edelrida nie można założyć posiadanego przeze mnie dwusystemowego palnika Primus Express Stove Duo. Posiadając jednak stosowne przejściówki, nie potrzebuję już dwusystemowego palnika. Wystarczyć powinien palnik w standardzie Primusa. Zacząłem się za takim palnikiem rozglądać. Pozostały jeszcze do "rozpracowania" kartusze 227g zgodne z normą CP 250.



Musiałem jeszcze rozwiązać kwestię kompaktowości przenoszonego sprzętu do gotowania. W sklepie turystycznym w Auchan zauważyłem mały pojemnik na gaz z gwintem. Firma dotychczas mi nieznana: Providus. Jednak takiego pojemnika bardzo poszukiwałem, ze względu na jego niewielką średnicę ( 9cm ). Ponieważ mieści zaledwie 100g gazu będę go zabierał tylko na krótkie wypady.



Kartusz prezentuje się bardzo dobrze. Ale przy jego rozmiarach palnik Primus Express Stove Duo to "kobyła". Warto by się zaopatrzyć w coś mniejszego, co mógłbym nakręcać również na przejściówki Edelrida.



Przeglądając fora bushcraftowo - survivalowe natknąłem się na informację o palniku BRS 3000T. Piękne tytanowe maleństwo. Waży jedyne 25g, a z torebką 28g.



Tak prezentuje się na kartuszu Providus'a:



Palnik, kartusz i kubanek Stanley'a przed...



... i po włożeniu do niego kartusza z gazem. I o to mi chodziło. Do wnętrza można jeszcze sporo napakować: łyżkę, zapalniczkę BIC'a lub inną, trochę herbaty, kawy i cukru.




A kuchenkę Stanley'a włożyć do kubka Tatoonki.

Wszystko piękne, poręczne i kompaktowe. Pozostają koszty użytkowania, czyli koszty gazu. Kartusz Providus'a zawierający 100g gazu kupiłem za 29 zł, tak więc 1g gazu kosztuje 29 groszy. Dość drogo.

Przeprowadziłem testy gotowania na palniku BRS3000T. Z pierwszych obserwacji nasuwają się następujące wnioski: palnik ten należy zakręcić na kartuszu Providus'a dosyć mocno - w przeciwnym wypadku po dość krótkim okresie gotowania przepływ gazu na palnik ulega zmniejszeniu i nie można tego skorygować większym otwarciem zaworu. Należy palnik dokręcić. A jest to trudne, gdyż w trakcie gotowania dość mocno się nagrzewa. Należy więc go zgasić i poczekać, aż ostygnie - a jest to denerwujące.
Nasuwa się pytanie, czy promieniowanie cieplne z tego palnika nie zaszkodzi adapterom Edelrida, których części są wykonane z tworzywa sztucznego.


Pełny pojemnik Providus'a z naklejkami i kapslem waży 189g. Bez naklejek i kapsla: 186g.

Przelewanie gazu

Rodzaje gazu stosowane do napełniania kartuszy